май

Май бүлкіл. Майда, жұмсақ бүлкіл. Батырлар тегіс аттарына қонып, Надырқұлды ортаға алып, м а й б ү л к і л м е н қаңырдаңды қуалай жүріп кетті (Қаз. әдеб., 15.11.1974, 4). Май жеді. техн. Майды көп пайдаланды (жұмсады). – Тракторым м а й ж е п жүр, - деп күбірледі жігіт (Ж.Түменбаев, Қардағы із., 26). Май зауыт. Май өндіретін зауыт. Шай зауыт па, м а й з а у ы т па, әйтеуір сондай зауыттың бірінде істейтін (Қаз. әдеб., 09.09.1988, 14). Май сасыр. бот. Малға жұғымдылығына қарай сасыр өсімдігі кейде осылай да аталынады. Бетегесі бырдай боп, М а й с а с ы р ы дырдай боп, Тарлаулары балдайын, Балдауы жая-жалдайын… (Дулат Бабатайұлы: Нар заман., 215). Май топырақ. Майда, жұмсақ топырақ. Ала жаздай машина дөңгелегі тоздырған айдау жолдың қопсып жататын м а й т о п ы р а ғ ы н құтырма жел әй-шәйға қаратпай суыра жөнелді (К.Ахметбеков, Ақдала, 2, 60). Майын шақ. Түсін, ұқ; дәмін тат. «Ақылды бол, балам» деп Атам берді бір кітап, «Айтарсың жайын маған деп, Әуелі оқып м а й ы н ш а қ!» (Лен. жас, 17.05.1972, 4). Майын ішкен. Қыр-сырына қаныққан, әбден меңгерген. Оның үстіне, бізде бұл саланың м а й ы н і ш к е н мамандар жоқтың қасы (Алаш айнасы, 2010, №90, 5). Май ішкендей болды. Көңілі күпті болды; алаңдады, қобалжыды. Көк арғымақ ер-тұрманын бауырына алып, бос келген соң, онсыз да м а й і ш к е н д е й б о л ы п отырған ауыл бір сұмдықтың болғанын біле қойды (Ә.Кекілбаев, Дала баллада., 28). Кешкі автобуста бірде ұйықтап, енді бірде оянып, м а з а с ы м а й і ш к е н д е й б о л ғ а н Назарбек таң ата көздеген қаласына жетті (Т. Әлқанұлы, Тірліктен., 105). Немересі үшін мазасы м а й і ш к е н д е й б о л ы п, қыл үстінде жүрді (Жетісу, 10.06.2009).